Lanckorona - gdzie historia miesza się z magią...

 

Lanckorona – miejsce aniołów, kotów,

historii i czasem starych samochodów

Nie wiem, czy też tak macie, że z niewiadomych powodów marzycie o jakimś miejscu? Że przyciąga Was ono niewidzialną siłą? Ja tak miałam z Lanckoroną. Sama nazwa miejscowości w swoim brzmieniu przyciągała mnie jak magnes. Choć ostatnio słowo „korona” odmieniamy przez wszystkie przypadki, ale nie o taką koronę tu chodziło 😉
Ponieważ jestem szczęśliwą nieposiadaczką auta, próbowałam dostać się do Lanckorony transportem publicznym. I tu zonk… Nawet z pobliskiego Krakowa ciężko się tu dostać. Z roku na rok, odkładałam marzenie spaceru po Lanckoronie, aż trafi się ktoś z samochodem, kto zechce pozwiedzać ze mną jej zakamarki. Okazja nadarzyła się w tym roku, a moim „aniołem”, który mnie teleportował w czasie, okazała się Asia, która na co dzień mieszka pod Krakowem.
Poranek przywitał mnie chmurami i deszczem. O nie! Dzień wcześniej spacerowałam po mieście Kraka i pogoda była wyśmienita, a dziś… no co to ma być? Zeszłam na śniadanie, rzucając pod nosem zaklęcia. Podziałało. Deszcz przestał padać.
Dojechałam tramwajem do pętli na Borku Fałęckim, skąd zgarnęła mnie Asia. Nie widziałyśmy się rok, więc radość była ogromna. A potem to już była tylko magia…

Zabudowa Lanckorony

Widok z drogi na wzgórze zamkowe

Widok z drogi na wzgórze zamkowe

Lanckorona to wieś w Polsce, w woj. małopolskim. I choć dziś jest to wieś, to nie zawsze tak było. Prawa miejskie miała bowiem od 1366 r. aż do 1934 r. Było to miasto królewskie. Leży około 30 km na południe od Krakowa. Lanckorona lub też Lanckoruna powstała ze względu na częste odwiedziny Kazimierza III Wielkiego , który tereny te wykorzystywał na polowania. Dlatego z jego fundacji powstał zamek, który został wykończony w połowie XIV w., a który pełnił funkcję twierdzy chroniącej drogi do Krakowa. 

Tak kiedyś wyglądał zamek w Lanckoronie

Król ulokował miasto na prawie magdeburskim, dając m.in. przywileje na cotygodniowe targi czwartkowe, prawo handlu w Krakowie i innych miastach królewskich, czy prawo przywozu piwa dla mieszczan. W zasadzie Lanckorona miała te same prawa, co stołeczny Kraków.
Pierwszym burgrabią zamku był człowiek o imieniu Orzeszko. Po blisko dekadzie urzędowania Orzeszka, forteca zaczęła zmieniać właścicieli, a w późniejszym okresie stała się rezydencją starostw lanckorońskich. 

Obecny stan zamku

Czy to były komnaty mieszkalne, czy jakaś klatka schodowa? Ciężko powiedzieć...

Zdobywczyni lanckorońskiego zamku, hehehe

Za czasów panowania króla Zygmunta Starego ( a więc XII w.), Lanckorona otrzymała prawo do organizowania dwóch jarmarków: w czerwcu na św. Jana i w sierpniu na św. Bartłomieja. Targi z czwartku zostały przeniesione na niedzielę.

Największy rozkwit miasta przypadł na czasy, kiedy rządził nią ród Wolskich. Powstawały obok nowe wsie, przysiółka.

Lanckoroński zamek w 2021 r.

Na początku XVII w. Lanckorona należała do wojewody krakowskiego Mikołaja Zebrzydowskiego, który w zaciszu swej twierdzy układał plany buntu szlachty, zwanego potem w historii Rokoszem Zebrzydowskiego. W skrócie – był to bunt szlachty przeciwko Zygmuntowi III Wazie oraz staraniom króla do władzy absolutnej. Oczywiście powstanie zostało stłumione w czasie bitwy pod Guzowem w 1607 r.
W latach 1768-1772 doszło do zbrojnego związku szlachty polskiej, zwanego Konfederacją Barską. Utworzono go w Barze na Podolu w 1768 r. w celu obrony niepodległości Rzeczypospolitej oraz wiary katolickiej przed wpływami Imperium Rosyjskiego. Celem Konfederacji było zniesienie ustaw narzuconych przez Rosję a swe niezadowolenie skierowano przeciwko królowi Stanisławowi Augustowi Poniatowskiemu, który był „pod opieką” carycy Katarzyny Wielkiej. Z historii wiemy, że powstanie to zostało krwawo stłumione w licznych potyczkach i dużych bitwach. Ale to zamek lanckoroński służył konfederatom jako punkt oparcia. Tu, 21 maja 1771 r. wojska rosyjskie pod wodzą Aleksandra Suworowa pobiły w bitwie konfederatów, a rok później konfederaci poddali zamek lanckoroński wojskom austriackim.

Tablica pamiątkowa pod ruinami zamku

Dziś zamek to całkowita ruina, w której ciężko dopatrzeć się dawnej twierdzy. Zamek jest atrakcją dla mieszkańców i przyjezdnych, w murach których ludzie piknikują. Albo tylko zwiedzają zakamarki, jak my z Asią. 

Pozostałości na Górze Lanckorońskiej

Trudno powiedzieć, gdzie stoimy z Asią, czy w sali balowej, czy w bibliotece?

W ruinach zamku w Lanckoronie

Zamek - miejsce oporu i dramatycznych chwil

Schodząc znów w stronę zabudowań, skusiłyśmy się na wielkiego naleśnika z owocami. Akurat kelnerka niosła komuś talerz. Naleśnik wprost krzyczał na nas, byśmy też go zamówiły. Opór był daremny. Jak obrona lanckorońskiego zamku.

Holenderskie drewniaki jako osłonki na kwiatki - oryginalny pomysł

Pychotka!

Ze wzgórza zeszłyśmy na rynek dawnego miasta. To magiczne miejsce. Plan Lanckorony pochodzi z czasów osady przedlokacyjnej, która miała nieregularny kształt oraz sieć ulic. Do dziś przetrwała tylko część drewnianej zabudowy miejscowości z II połowy XIX w. 

Muzeum w Lanckoronie

Jedna z ulic wsi

Zabytkowe podcienia domostw przy rynku

Na jednej z ulic wsi

Domy ulokowane przy spadzistym rynku i przy ulicach odchodzących od niego, wzniesiono w latach 1869-72, po ostatnim pożarze miasta. Wówczas podpalono stodołę, w akcie zemsty za mianowanie proboszczem lanckorońskiej parafii, przyjezdnego ks. Zdrzelskiego. Ot, ludzka głupota. Pożar rozprzestrzenił się, trawiąc aż 79 domów wokół rynku. Dopiero w 1887 r. powołano do życia Ochotniczą Straż Pożarną.

Kościół Narodzenia św. Jana Chrzciciela w Lanckoronie

Z Asią na rynku, w tle wieża kościoła

Średniowieczny układ urbanistyczny Lanckorony został w 1938 r. wpisany do rejestru zabytków. I dzięki temu, możemy dzisiaj przenieść się w czasie, ponieważ drewniana zabudowa jest niesamowita.
Spacerowałyśmy z Asią między domami i chłonęłam całą atmosferę dzisiejszej wsi. 

Muzeum w Lanckoronie

Ten pięknie wyremontowany dom nie jest stary! Ale zrobiony jest na wiekowy, zgodnie z wyglądem starych chałup sprzed wieku. I to bardzo duży plus...

Miły zakątek przy rynku

Jako wielbicielkom futrzaków, nie mogła nam się nie uśmiechnąć buzia, kiedy pojawił się ON...

Stara zabudowa Lanckorony

W prawie każdym oknie, zobaczyć można albo anioły, albo ceramikę, albo szkło...

W podcieniach zabytkowych domostw

Zakątek Lanckorony

Dekoracja z niebieskim szkłem

Bielone ściany domu z pamiątkami

Pięknie odremontowane belki zewnętrzne domostwa

Rynek w Lanckoronie jest spadzisty, co widać po zabudowie przy rynku

Okienka

Jeden z domów przy bocznej ulicy

Niesamowite drzwi w zakątku pełnym ceramiki

Domy w Lanckoronie

Domy przy rynku

Zabytkowa zabudowa Lanckorony

Drewniane domy w Lanckoronie

Drzwi do jednego domu, drzwi do drugiego...

W podcieniach domów przy rynku

Herb gminy Lanckorona, dawniej, kiedy Lanckorona była miastem był to jej herb, obecnie w herbie brakuje wieńca

Jedna z ulic Lanckorony

Mała sesyjka przy drewnianych drzwiach

Zdecydowanie królują tu koty wszelkiej maści, te materiałowe i te ceramiczne. Choć zdecydowanie jeden szary pręgowany był najfajniejszy. Z prawie każdego okna zaś, zerkają na przechodniów anioły. Tak, jakby chroniły te wiekowe zabudowania. Zresztą cała Lanckorona jest jak dla mnie miejscem wielu artystów. 

Pierwszy napotkany anioł lanckoroński

Anioły lanckorońskie

Anioł w oknie

Anioły lanckorońskie na rynku

Lanckoroński kot - najpiękniejszy! :)

Koty i ptaszki z ceramiki

Lanckorona - wieś z artystyczną duszą

I znów anioły...

Anioły z szamotu

Tym razem kot nieruchliwy...

Nawet restauracja, w której zatrzymałyśmy się na ciasto i herbatę pełna jest artystycznych, ceramicznych wyrobów. A jakie ciasto mają… palce lizać. Anielski smak.

Ceramiczna głowa barana

Herbatka i ciasto w Cafe Arka

Ceramiczne ptasiorki

W Cafe Arka

Czyżby łoś?

Król i królowa z ceramiki

Te znaczki w dużym powiększeniu były namalowane na ścianie

Myślałam, że to taka tapeta, a tu niespodzianka, to malunki na ścianie

Ptaszki ceramiczne na stołach

A w rogu przycupnął człowiek z rybą ;)

No jakże romantyczne oznaczenie WC...

A w toalecie rzeźba kobiety, którą roboczo nazwałam "Ulgą" :) :) :)

Czas płynął sobie leniwie, choć mnie wydawało się, że z Asią biegnie on zdecydowanie za szybko.
Jeszcze pokręciłyśmy się po rynku, bo akurat był finał rajdu zabytkowych aut. Wspomnień czar… Niektóre pamiętałam z moich wczesnych wakacji, z dzieciństwa albo… z marzeń, że kiedyś takie auto będę mieć 😉

Prawie jak Rajd Monte Carlo :)

Nie wiem co to, ale miało fajny kolor :)

Syrenka w bordo odcieniu

Oooo... takim się jeździło, duży fiat, kość słoniowa

Riviera... - nigdy takiego auta nie widziałam, w przeciwieństwie do czarnej wołgi...

Kawał lizmuzyny...

Samochód odpowiedni dla mnie ;)

Sportowe cacko

Morris Garages - od 1924 r. słynęło z produkcji kabrioletów

O, ten mi się podoba! Mały, zgrabny i czerwony ;)

Finał rajdu na rynku w Lanckoronie

A potem nadszedł czas pożegnania się z Lanckoroną. Myślałam, że Asia podrzuci mnie do szosy, a tymczasem… zostałam porwana! Prawdą jest, że kto ma kierownicę w ręku, ten rządzi. I tym samym zostałam uprowadzona do Asi do domu, gdzie z domowym obiadem czekał już na nas Asi mąż, Janusz. Co za nieoczekiwana niespodzianka! A jaka miła!

Na koniec dnia Asia i Janusz zawieźli mnie na rynek w Mogilanach. 

Widok z Mogilan w stronę Tatr

Przeszliśmy jeszcze na wieczorny spacer po parku, w którym mieści się całkiem zgrabny dwór. Kiedyś mieścił się tu drewniany pałac kasztelana krakowskiego Wawrzyńca Spytka Jordana. Było to w XVI w. Pałac przetrwał do końca XVIII w. Wówczas z inicjatywy Heleny Apolonii Massalskiej, z części materiałów budowlanych pochodzących z rozbiórki pałacu, wzniesiono murowany, późnoklasycystyczny dwór. W 1802r. dobra mogilańskie zakupił wraz z dworem ród Konopków, w których rękach pozostawał do 1939 r. II wojna światowa naruszyła budowlę, która niszczała. Dopiero w 1967 r. dwór przeszedł na własność Polskiej Akademii Nauk, która przeznaczyła go na ośrodek konferencyjny.

Dwór w Mogilanach

Dwór w Mogilanach

Większość drzewostanu w parku pochodzi z XIX w., ale bezsprzecznie największe wrażenie robi aleja ze szpalerem grabów, tajemniczo powyginanych w różnych kształtach. Spacer wieczorową porą naprawdę robi wrażenie. Byłam zachwycona. I za tę dodatkową atrakcję jestem wdzięczna Asi i Januszowi, którzy jednak ostatecznie podrzucili mnie znów na Borek Fałęcki, skąd tramwajem dotarłam do hostelu.

Aleja grabowa

Dziwne formy, które przybierają drzewa

Aleja grabów

To był fantastyczny dzień, choć poranek nie zapowiadał się ciekawie. Ostatecznie chmury tylko postraszyły deszczem, humory dopisały, a moje małe marzenie zostało spełnione. Warto jest tak czasem pomarzyć o rzeczach małych. Bo może się okazać, że radość z ich spełnienia jest wielka.
Asiu, Januszu – dziękuję Wam za cudowne wspomnienia!