Maroko cz.I. - Agadir

JEDNO OKO NA MAROKO, DRUGIE… TEŻ! J

CZ. I – AGADIR

Ten kraj umieszczony był na mojej podróżniczej liście pod numerem dwa, do spółki z Turcją. Turcję zwiedziłam wcześniej i o ile wydawało mi się, że widzę egzotyczny kraj, to oglądając Maroko, musiałam zweryfikować pojęcie „egzotyczny”.

Każdemu, kto orientuje się w mapie świata, Maroko kojarzy się z Afryką. Jak Afryka, to gorąco. Tymczasem ten kraj, położony jest na północy i pierwszego dnia wita mnie zachmurzone niebo i lekki deszczyk.

El Maghreb el Aksa – to w języku arabskim znaczy „najdalej położona kraina zachodzącego słońca”. A ogólnie dla świata, po prostu Maroko, muzułmański kraj, najbardziej cywilizowany w Afryce, którym w 2007r rządził akurat król Muhammed VI. Wszędzie, po całej mojej trasie po tym kraju, mogłam zobaczyć wizerunek króla i jego uroczej małżonki.

Przygoda z Marokiem zaczyna się już na lotnisku w Agadirze.

Lotnisko w Agadirze

Agadir znaczy po arabsku „ufortyfikowany spichlerz”. Ale to akurat schodzi w moim umyśle na drugi plan, bowiem wszędzie widzę piękne mozaiki. Już wiem, że w tym kraju będę mieć oczy dookoła głowy J. Zamieszkuję w hotelu Kenzi Europa. Wyjątkowa okazja, bo trafiam pierwszy raz do 5* hotelu. Oczywiście te 5* to standard afrykański. Ale jest bardzo przyjemnie i przede wszystkim czysto.

Tu spędzam tydzień, wylegując się na hotelowym trawniku. Nad basenem jest cieplej, niż nad oceanem. Agadir słynie z lokalnych mgieł, a wtedy nie jest zbyt przyjemnie.

Widok z okna w hotelu

Pierwszego dnia padam zmęczona na leżak i natychmiast zasypiam. Nie przeszkadza mi nawet muzyka i odgłosy wczasowiczów. Za to już następnego dnia zaczynam zwiedzanie. W końcu już się należałam J

Nic nie rozumiem, poza cyfrą 150... :)

Agadir to najbardziej znana nadmorska miejscowość wypoczynkowa Maroka. Oczywiście elementem krajobrazu, który rzuca się od razu w oczy są meczety. W jednym z lokalnych meczetów widzę wyraźny podział przy wejściu. Osobne i mniejsze jest dla kobiet. Panowie wchodzą głównym wejściem. Jako innowierca pozostaję na zewnątrz.

Mały meczet w Agadirze

Z lewej strony wejście dla kobiet

Wszędzie widzę kwiaty bugenwilli, które zwisają dosłownie z każdego muru, parkanu czy doniczki.

Mur z kwiatów

Bugenwille



Kolorowo i przyjemnie

Spacerując przez Agadir wciąż natykam się na „dziurki od klucza”. Właśnie w ten tradycyjny kształt jest wykonanych wiele drzwi: do domostw, do sklepów czy do meczetów.

Dziurki od klucza

Wczesnym rankiem kolejnego dnia, zwiedzam Marinę, czyli dzielnicę portową, zamieszkałą przez rybaków i marynarzy. Właśnie przez nią przechodzę, bowiem zmierzam do portu.

Marina

To dzień, w którym jest targ rybny. Agadir to największy na świecie port połowu i przeładunku sardynek. Świeże rybki trafiają stąd na północ, skąd dalej na rynki Półwyspu Iberyjskiego. Na targu często odbywają się licytacje ryb, można je okazyjnie kupić.

Na targu rybnym

Świeże rybki

To swoisty teatr, z klimatem, choć przy obrzydliwym, rybim odorze. Wszystko zamiera już o 9.00 rano. Teraz następuje transport ryb do okolicznych sklepów i restauracji.

Budowa kutra

Stateczki w porcie



Kutry



Transport sardynek

Spacerując po bulwarze Muhammeda V mijam kolejne hotele i sklepiki. Przed wejściem do Valle des Oiseaux, parku połączonego z ogrodem zoologicznym, spotykam sprzedawcę wody. Dawniej pełnił on ważną funkcję, dziś już funkcjonuje tylko jako atrakcja turystyczna.

Przed parkiem Valle des Oiseaux

We wspomnianym parku można obejrzeć różne gatunki ptaków oraz inne zwierzęta, jak kangury czy muflony, ptaki i małpy. Spacer po nim, to czysta przyjemność, zwłaszcza, że mój hotel mieści się tuż obok.

W mini zoo muflony

W mini zoo kangurzyca z małym

W niedzielę idę do kościoła katolickiego. Właściwie to Kaplica św. Anny, w której spotykam polskiego księdza z Andrychowa. Ucinamy pogawędkę zarówno przed mszą, jak i po niej. Sama msza jest ciekawa. Odbywa się w pięciu językach: angielskim, polskim, niemieckim, francuskim i łacinie. Pierwszy raz biorę udział w takiej mszy. Koło mnie siedzą czarnoskórzy ludzie, posługujący się francuskim. Uśmiechamy się do siebie i każde z nas śledzi z kartki tłumaczenie mszy. Na koniec śpiewamy polską pieśń „Barkę”. Patrzę na moich sąsiadów z boku i chce mi się śmiać. Ale w pozytywnym znaczeniu, bowiem oni próbują śpiewać pieśń po polsku J Nie ważne, że kaleczą mój język, ważne, że jesteśmy tu razem. To ważne doświadczenie w moim życiu. Czuję magię wspólnoty.

Kiedy duch nakarmiony, można iść dalej przed siebie. W jednym ze sklepów sympatyczny sprzedawca ubiera mnie w haik, tradycyjny strój kobiecy.

Haik i adidasy, hehehe...

Co za oszczędność – z jednego kawałka tkaniny, cała sukienka. Zdecydowanie nie pasują do tego stroju moje adidasy. W sklepie ze skórą dostaję herbatkę do wypicia. Tradycyjną, miętową z wielkim blokiem cukru, którego nie sposób przełamać. Tak, z blokiem, nie kostką…

W Agadirze odpuszczam sobie Muzeum Miejskie, które prezentuje srebrną biżuterię, za to odwiedzam Muzeum Trzęsienia Ziemi.

Muzeum Trzęsienia Ziemi

W 1960r, nocą 29 lutego, nawiedziło miasto trzęsienie ziemi. Zginęło ok. 15 tys. osób, a 20 tys. straciło dach nad głową. Miasto było epicentrum trzęsienia i praktycznie zostało tylko kupą kamieni. Trzeba było na nowo zbudować Agadir, co też Marokańczycy zrobili.

Wejście do muzeum

Znaczek upamiętniający zagładę 
Agadiru

Artykuły w gazecie o trzęsieniu ziemi

Obok tego osobliwego muzeum, znajduje się ogród – Jardin de Olhao. Tu widzę romantyczny zakątek ze ścianą wykonaną z pisé, czyli z gliny, kamieni lub rozłupanych pni palmowych. Pisé jest materiałem, który jest wykorzystywany często w budownictwie marokańskim.

Ściana z pise

Kaktusy w Jardin de Olhao

Wieczór spędzam na plaży nad Oceanem. Tu zostaję zaczepiona przez „tubylca” z wielbłądem.

Nowy znajomy

Od słowa do słowa i już siedzę na grzbiecie zwierzęcia. Pierwszy raz! O matko, jakie głupie uczucie, kiedy wielbłąd wstaje. Lecę do przodu, potem do tyłu. Boję się tego zwierzaka, ale jestem wniebowzięta. Marokańczyk oferuje za mnie sporo wielbłądów, pyta, czy mam siostrę. Kiedy z uśmiechem mówię mu, że nici z transakcji handlowej, wracamy do punktu startu tej przejażdżki. Przyznać trzeba, że kiedy wsiadałam na wielbłąda, to w myślach obliczałam, ile metrów mam do ziemi i ile będę lecieć w dół, jeśli ten miły facet zechce mnie uprowadzić…

Pierwsza lekcja prowadzenia wielbłąda

Ostatecznie nie dzieje się nic złego i zostajemy „friends”. Mało tego, następnego dnia wieczorem, wyławia mnie z tłumu ludzi głośno witając się z szerokim uśmiechem. Ale o tym za moment.

Kolejny dzień w Agadirze i kolejny obiekt, który zwiedzam tylko z zewnątrz. To meczet Muhammeda V. To jeden z największych meczetów w mieście. Zachwyca rzeźbieniami w drewnie i tradycyjnymi muzułmańskimi wzorami.

Bok wielkiego meczetu w Agadirze

Tuż przy wejściu do meczetu Muhammada V

Przychodzi też pora na odwiedzenie suku, czyli arabskiego bazaru. W Agadirze jest on na obrzeżu miasta. Kluczę po uliczkach, by do niego dojść. A tam… kupowanie, targowanie J

Na suku

No i kolejni przyjaciele. Chodząc od stoiska do stoiska podziwiam prawdziwe arcydzieła sztuki rzemieślniczej. Zachwycają mnie kolorowe przyprawy, tradycyjne lampy i oczywiście szale z pashminy, czyli specjalnego gatunku wełny, pochodzącego z wyczesywania kóz, które żyją na wysokości ok. 5000tys. m. n.p.m. w Himalajach i Tybecie, ale też na pustyni, gdzie panują tak samo srogie warunki.

Może banana?

Nowy przyjaciel



Kolorowe stożki przypraw

Na El Had-Suk, czyli agadirskim bazarze, ćwiczy się silną wolę. Jeśli padło postanowienie, że nie wyda się pieniędzy – zwykle się przegra J Dlatego nie warto czynić takich postanowień, tylko rzucić się w wir zakupów.

Żeby nie było, że ciągle gdzieś chodzę, spędzam też czas na plaży, odpoczywając. Słońce przyjemnie grzeje, choć woda zimna i niekoniecznie czysta.

Agadir słynie z piaszczystej plaży z bardzo dobrze rozwiniętą infrastrukturą turystyczną. Można tu pływać, żeglować, jeździć na nartach wodnych, nurkować i uprawiać windsurfing. W przybrzeżnych wodach żyje wiele gatunków ryb i zwierząt morskich m.in. rekiny i kałamarnice.

Z plaży widać wzgórze. A na nim ruiny kazby, fortecy zbudowanej przez Portugalczyków w XVI w. Nie byłabym sobą, gdybym tam się nie wybrała.

Widok na kazbę z plaży

Droga na kazbę

Męcząca ta robota...

Kazba to umocniona wieś, ale także domostwo. Po trzęsieniu ziemi zostały tylko mury obronne, z których rozpościera się widok na cały Agadir. Stąd też widać bardzo dobrze, że plaża, mająca 8 km dł. i 300 m szer., jest w kształcie półksiężyca.

W ruinach kazby

Tu po raz pierwszy trzymam na ręku małą kozę. Jest śliczna. Za to chwilę później wdaję się w utarczkę słowną z właścicielem kozy. Chce mi zabrać aparat, bo nie chcę zapłacić za zdjęcie. Nie prosiłam o nie, sam mi wcisnął zwierzę.

W ruinach kazby: ja, koza i jej właściciel

Kiedy widzi policjanta, ucieka. W Maroku ten zawód jest szanowany, a turysta może się czuć bezpiecznie. Policjanci są też źródłem informacji, stoją na każdym większym skrzyżowaniu dróg na trasie z miasta A do miasta B.

Na wzgórzu z kazbą widnieje napis po arabsku, który oznacza: „Bóg, Ojczyzna, Król”. Wieczorem jest on podświetlany i wygląda jakby płonął.

Kazba nocą

Kolejny wieczór przynosi niespodziewaną atrakcję. Kiedy już szykuję się do snu, słyszę strzały na ulicy. Nie wiem, co się dzieje. Wychodzę z hotelu tylko dlatego, że słyszę muzykę. I od razu wpadam w tłum ludzi. Okazuje się, że uczestniczę w Fantaziji, czyli pokazie sztuki jeździeckiej. Marokańczycy na koniach, w odświętnych strojach, strzelają ze strzelb i pistoletów.

Strzelcy

Strzelcy

A wszystko to z okazji Światowego Dnia Turystyki w Agadirze, który przypadał na 27 września 2007r.

Światowy Dzień Turystyki

Ogólnie tańce, śpiew, muzyka i folklor. W tym momencie poznaję też tradycje marokańskie. Między innymi widzę jak wygląda Para Młoda. W Maroku Pannę Młodą wyprowadza się z domu w lektyce zrobionej z drewna i zdobionej na jasne kolory i wzory. Pan Młody kroczy przed lektyką. Im ładniejsza przyszła żona, tym przyszły małżonek dumniejszy.

Para Młoda

Kolejną tradycyjną rzeczą, z jaką się tu zapoznaję, jest muzyka gnawa (czyt. gnała). Patrzę na ludzi w kolorowych dżellabach i babouches – pantoflach z przydeptanymi piętami, jak rytmicznie uderzają w bębny i wystukują rytm kołatkami.

Bębny i muzycy gnawa

To potomkowie niewolników z Mali i Senegalu. Większość ich obrzędów ma na celu udobruchanie dżinów, dobrych lub złych duchów.

Muzycy gnawa

Muzyka gnawa jest często grana na weselach, czasem wybijany na bębnach rytm, wprowadza słuchaczy w trans.

Muzyka, muzyka...

Skoro jestem w temacie weselnym, to warto zwrócić uwagę na ubranie kobiet. Tradycyjne stroje Berberyjek – kobiet z ludu zamieszkującego Maroko, są kolorowe, choć często przykryte stonowanymi kolorystycznie dżellabami. Czoła przykryte są zdobionymi opaskami, na szyi obowiązkowe korale a w uszach wielkie kolczyki.

Muzycy



Berberyjki

To właśnie tego wieczoru, ponownie spotykam się z poznanym wcześniej na plaży właścicielem wielbłąda. Tym razem to on zaczepia mnie. Drugie spotkanie to już „stara znajomość” J Znów ląduję na wielbłądzim grzbiecie. I znów mam radochę pomieszaną ze strachem.

Stary znajomy :)

Idę spać pełna wrażeń.

Kolejnego dnia wybieram się na wycieczkę na Małą Saharę w Antyatlasie oraz do „Srebrnego Miasta” – Tiznitu. Podczas mojego pobytu w Maroku jestem w tym momencie najbliżej ludzi. Mogę obserwować z bliska ich życie, zwyczaje i codzienne czynności.

Marokańczycy



Ach te ploteczki...

Najpierw jednak jadę w rejon rzeki Massa. Tam mieści się rezerwat ptactwa. Ptaki jakoś się pochowały, więc oglądam sobie muszle leżące w piasku oraz kwitnące kaktusy.

Nad rzeką Massa

Nad rzeką Massa

W okolicy rzeki Massa uprawiane są także bananowce.

W rezerwacie

Na piaszczystej drodze spotykam Berberyjkę, ubraną w czarną szatę. Pozwala sobie zrobić zdjęcie, choć zasłania twarz. Na ręku prezentuje tradycyjną, srebrną bransoletę.

Berberyjka

Ledwie dojeżdżam do pustyni, drogę przecina mi stado wielbłądów.

Stado wielbłądów

Mała Sahara to tylko wstęp do Sahary Zachodniej, ale i tak wszędobylski piasek robi wrażenie.

Mała Sahara

Tu widzę po raz pierwszy prawdziwego, żywego skorpiona. Jest paskudny. Bryyy… I pomyśleć, że kiedyś chciałam mieć taki okaz zasuszony na mojej biologicznej półce…

Skorpion

Po drodze zatrzymuję się w Antyatlasie, przy wielkiej zaporze wodnej im. Joussefa Ibn Tachfina – króla Maroka z dynastii Almorawidów. Stąd rozciąga się piękny widok na góry.

Zapora wodna w Antyatlasie

Pamiętam, jak Tata opowiadał mi, jak podczas swego pobytu w Iraku widział, jak mężczyźni do kabiny samochodu biorą kozy a kobiety wożą na pace. Wtedy myślałam, że to bujda. Ale sama się o tym przekonałam w Maroku J

Transport kobiet, doliczyłam się ich 8...

Mój kierowca Ali przeprasza i pyta, czy nie będzie przeszkadzać, jak po drodze zrobi zakupy i podrzuci je żonie. Oczywiście, że nie. Podjeżdżamy, więc pod sklep mięsny. Wiszące mięso sprawia, że żołądek podchodzi mi do gardła, a zadowolony Ali mówi z dumą, że z tego kawałka będzie pyszny obiad.

W mięsnym...tasaczek niczego sobie...

Kiedy podjeżdżamy pod dom Alego, wychodzę z busika, ale nie podchodzę bliżej, nie chcąc psuć sielankowego obrazka. Widzę, jak otwierają się drzwi kazby i wybiega gromadka dzieci, która niemal natychmiast oblepia Alego. Ten tylko się śmieje i próbuje objąć wszystkie naraz. Z głośnym krzykiem zderzają się w bramie z matką, która widząc obcych, natychmiast zakrywa twarz. Kłaniamy się, pozdrawiając. Widać, że para ta kocha się. Ona całuje męża w dłoń na powitanie, on składa pocałunek na jej czole.

Potem Ali wyjaśnia mi, że pracując, czyli rozwożąc turystów po okolicach, nie ma go w domu przez większość czasu, nawet kilka dni. Tak zarabia na dom i rodzinę. Teraz nie dziwi mnie ten dziki szał radości, kiedy dzieci zobaczyły tatę, chociaż przez krótki moment J

Czas płynie szybko i pora przedostać się do Tiznitu. Miasto to słynie z wyrobów ze srebra, głównie ze sklepów z biżuterią.

Tu po raz pierwszy i pewnie ostatni, mam na sobie pasek ze szczerego srebra. Jestem bardzo pilnowana przez Marokańczyków, żebym przypadkiem nie wyszła ze sklepu, nie zapłaciwszy za towar. J

Srebrny paseczek

Jak już zdjęto ze mnie srebrne cudeńko, kolejny sprzedawca koniecznie chce zademonstrować, jak wyglądają Berberyjki. W tym celu ubiera mnie w tradycyjny strój Marokanek i zakłada biżuterię, typową dla Berberyjek. Nie jestem w stanie oprzeć się pokusie zrobienia zdjęcia na tle ściany z mozaiką zellidż. Sztuka takiego zdobienia, została zaszczepiona w Maroku przez muzułmanów z Hiszpanii. Będę ją podziwiać w każdym miejscu w Maroku, nawet w najbardziej dziwnym. Ale o tym – w następnych częściach mojej przygody z Marokiem.

Berberyjka z Polski

Teraz pora na posiłek. Zatrzymuję się w tradycyjnej kazbie. Kazba tym różni się od ksaru, że zamieszkuje ją jedna rodzina, a ksar to raczej warownia, gdzie mieszka kilka rodzin.

Fragment starej kazby

Tu próbuję tradycyjnego posiłku tajine (czyt. tadżin), czyli gulaszu z wołowiny lub jagnięciny, albo kurczaka, duszonego z warzywami, w specjalnym naczyniu o tej samej nazwie, ze stożkową pokrywką oraz kuskusu gotowanego na parze. Marokańczycy zwykle jedzą kuskus rękoma, ale ja dostałam sztućce.

Tajine

Akurat wypadał święty miesiąc muzułmanów, czyli Ramadan. Patrzenie na jedzących, gdy samemu nie wolno jeść, nie było trudne dla sympatycznego gospodarza, który po posiłku poczęstował tradycyjną herbatą miętową.

Posiłek u gospodarza

Sztuka parzenia i nalewania tego napoju nie należy do łatwych. Najpierw herbatę robi się w małym czajniczku, a potem z wysokości nalewa do małych szklaneczek, spieniając ją, co czyni herbatę lepszą.

Nalewanie herbaty

Po posiłku gospodarze dają pokaz muzyki gnawa.

Część arystyczna po posiłku

Najedzona siedzę pod ścianą, słucham rytmicznie wystukiwanej muzyki i patrzę na wiszący obrazek. To reprodukcja kierunkowskazu w Zagorze, który głosi, że Zagora oddalona jest od Timbuktu w Mali o 52 dni jazdy wielbłądem przez pustynię. Takie obrazki są powszechne w kraju, gdzie połowa ludności nie umie czytać i pisać, choć to się powoli zmienia.

Reprodukcja kierunkowskazu z Zagory

Dzień chyli się ku końcowi. Wracam do Agadiru, bogatsza w doznania wzrokowe, słuchowe, dotykowe i smakowe. Po drodze zauważam, że o wszystkim tu myślę pod kątem słowa „tradycyjne” – ale to naprawdę takie jest – autentyczne i prawdziwe. A to dopiero połowa mojego pobytu w Maroku.

CIEKAWOSTKI AGADIRU W FOTKACH:

Fiszki meldunkowe w Maroku

Transport warzyw

Wywóz śmieci

Szkoła nauki jazdy

Kolejna szkoła nauki jazdy

Znak stop

Opuncje

Kwitnąca juka



Nasiona palmy




Reklamy



Mieszkańcy Agadiru :)

Choć opowieść swą przedstawiam w 1 os. l.p., to jednak muszę zaznaczyć, że w wyprawie do Maroka udział wzięli również moi bliscy: Ciocia i Wujek oraz mój ówczesny Mąż. Wszystkich serdecznie pozdrawiam! J

Zapraszam do II części marokańskich przygód. Oj, będzie się działo… J