Tatrzański Cmentarz Symboliczny pod Osterwą

Martwym na pamiątkę,

żywym ku przestrodze…

Symbolický Cintorin

pod Ostrvou

Listopadowe Święto Zmarłych jest zazwyczaj dla wszystkich Polaków czasem zadumy, refleksji nad przemijaniem, wspomnieniem tych, co odeszli do tego lepszego świata. To czas wędrówek ludów na cmentarze, by odwiedzać groby najbliższych. Jeśli istnieje grób, nad którym można westchnąć i zapalić światełko, to szczęście w nieszczęściu. Gorzej, jak nasi Bliscy odeszli daleko od nas, pochowani są gdzieś w świecie, lub mają mogiły w trudno dostępnych miejscach. Jeszcze gorzej, jak idzie za tym świadomość niewiedzy, gdzie doczesne szczątki spoczywają lub gdy nigdy nie odnaleziono ciała.
Wtedy z pomocą przychodzi grób symboliczny. Miejsce, gdzie ci, co pozostali, mogli się gromadzić i wspomnieć tych, co ziemską wędrówkę już zakończyli. Dziś zabiorę Was w takie jedno magiczne miejsce...

We wrześniu 2019 r. urlop spędzałam na Słowacji. Wyjście na Symbolický Cintorin było rozgrzewką przed ambitniejszymi celami. Było też powrotem po wielu latach do miejsca szczególnego.

W drodze na Słowację

Dawne przejście graniczne

W obrębie Tatr Wysokich

Początek trasy tego dnia, zaczął się na szlaku niebieskim, który jest też trasą rowerową. Całość drogi jest łatwa i nie nastręcza żadnych trudności.

Początek wędrówki

Kierunek: Popradské Pleso

Dróg jest wiele, tym razem moja droga prowadziła mnie w kierunku Symbolicznego Cmentarza

Na szlaku

Pogoda w tym dniu była nieco kapryśna. Niby widać było kawałki niebieskiego nieba, by za chwilę zobaczyć przelewające się chmury. Wyjście na krótki i prosty szlak było dobrym pomysłem.

Pogoda tego dnia była bardzo niepewna...

Ciężkie chmury obsiadły szczyty gór

Stoki Ostrvy (1980 m n.p.m.)

Grań Smrekovca

Ostrva

Grań Smrekovca

Spokojny spacer szlakiem niebieskim, dowiódł aż do rozwidlenia ze szlakiem żółtym, który już bezpośrednio prowadzi do cmentarza. Ale w dalszym ciągu nie jest to trudna wędrówka.

Żółty szlak wiedzie ku cmentarzowi ofiar gór

Rozwidlenie szlaków

Przez mostek ku cmentarzowi

Minęło sporo czasu, kiedy byłam tu ostatnio...

Znak to nieomylny, że powoli wchodzę w miejsce ciszy i powagi

Tatrzański Cmentarz Symboliczny, dawniej zwany Symbolicznym Cmentarzem Ofiar Tatr (słow. Tatranský symbolický cintorin) położony jest na zachodnich stokach Osterwy, niedaleko Popradzkiego Stawu. 

Pomysłodawcą Symbolicznego Cmentarza był malarz akademicki, o którym już wspominałam na łamach bloga, Otokar Štáfl, który zaproponował to w 1930 r. Dwa lata później, kiedy pomysł ten poparła także Słowacka Komisja Klubu Turystów Czechosłowackich, rozpoczęto przygotowania do budowania miejsca upamiętniającego ludzi, którzy zginęli nie tylko na szczytach, lecz także w dolinach. 

Motto cmentarza: Martwym na pamiątkę, żywym ku przestrodze

Wąska ścieżka prowadzi do miejsca wyjątkowego

Wybór padł na miejsce pod zachodnią ścianą Osterwy. Wybudowano kapliczkę w 1936 r., według rysunku autorstwa Marii Vosykowej i projektu technicznego Roberta Vosyki. 

Pierwszy krzyż na terenie górskiego cmentarza symbolicznego

Pierwsze krzyże, które upamiętniały tych, co zginęli w górach

Pierwsze tablice pamiątkowe

Tablice są różne, każde wyjątkowe

Symboliczny Cmentarz w 1997 r.

Przez cmentarz wiodą różne ścieżki

Cmentarz otwarto uroczyście 11 sierpnia 1940 r. w ramach Tatrzańskich Uroczystości, choć już w 1936 r. odbyła się uroczystość na cześć zmarłych alpinistów. W chwili otwarcia cmentarza, znajdowało się tam 60 drewnianych krzyży autorstwa rzeźbiarza z Detvy, Jozefa Fekiača - Šumnego. Do tego skalniak, ołtarzyk w kapliczce i malowidło olejne Otokara Štáfla "Znoszenie rannego alpinisty". Od 1961 r. kapliczkę zdobi drzeworyt artysty z Podolinca, Ladislava Tfirsta, nawiązujący do obrazu Štáfla. Jeden z ratowników ma twarz twórcy Symbolicznego Cmentarza.

W czasie swego powstania, cmentarz był unikatem w skali światowej.

Tablica poświęcona Grzegorzowi Axentowiczowi, którą ufundował zrozpaczony ojciec, Marek Axentowicz. Grzegorz zginął pod lawiną pod Rysami wraz z kolegami, których tablica znajduje się obok.

Kapliczka na cmentarzu z 1936 r.

Symbolický Cintorin, rok 2019

Symbolický Cintorin, rok 1997

Otoczenie kaplicy

Wnętrze kaplicy

Tablica poświęcona czterem ratownikom, którzy zginęli w katastrofie śmigłowca w Dolinie Olczyskiej w 1994 r. Zginęli niosąc ratunek...

Tablica upamiętniająca dwóch młodych ratowników, którzy zginęli pod lawiną, która zeszła ze Szpiglasowego Wierchu 30 grudnia 2001 r. Marek i Bartek zginęli ratując...

Pamiątkowa tablica poświęcona pomysłodawcom cmentarza Otakarowi Štáflowi i jego żonie Vlaście Štáflowej

Miejsce zadumy...

Tablica poświęcona naszemu przewodnikowi tatrzańskiemu i jednemu z pierwszych ratowników - Klimkowi Bachledzie. Zginął pod Małym Jaworowym Szczytem w 1910 r., idąc na ratunek taternika Stanisława Szulakiewicza

Jeden z malowanych krzyży na Symbolicznym Cmentarzu

Obecnie na cmentarzu znajduje się ok. 300 tablic, upamiętniających ofiary gór, nie tylko tych, którzy skończyli swą ziemską wędrówkę w Tatrach, ale także tych, dla których koniec nadszedł w górach całego świata. Tablice upamiętniają też Polaków. A pomiędzy nimi znajduje się tablica pomysłodawcy  Otokara Štáfla i jego żony taterniczki, Vlasty, którzy zginęli 14 lutego 1945 r. w czasie alianckich nalotów, pod gruzami zawalonej kamienicy w Pradze, gdzie znajdowała się ich pracownia.

"Polska górka" czyli zakątek cmentarza, gdzie upamiętniono "naszych" Ludzi Gór

Jedni ginęli w Polsce, inni w górach świata...

Polskie tablice, wiele z tych nazwisk znało się z literatury, filmów czy opowieści. Czasem niektórzy zdążyli poznać te postacie osobiście.

Pamiątkowe tablice mają tu też Wanda Rutkiewicz czy Wojciech Kukuczka. Zresztą nie tylko oni, przecież tych, co odeszli na Niebieski Szlak, a znaczyli coś w środowisku górskim, jest tak wiele...

I choć minęło tyle lat, pamięć jest wciąż żywa...

Spełniali swoje marzenia, pozostali w górach na zawsze...

Od 1969 r. cmentarzem opiekuje się słowacki TPN. Od 1970 r. wpisano go do rejestru pamiątek narodowych. Nowe tablice montowane są od 2003 r. przez pracowników Ośrodka Służby Terenowej TANAP. Ale nie jest to taka prosta sprawa, gdyż o ich umieszczeniu decyduje komisja przy dyrekcji parku. Rodziny i przyjaciele tych, co zginęli w górach czynią starania, by mieć choć tablicę, pod którą od czasu do czasu postawią znicz. I trudno się im dziwić. Mówi się, że zmarli żyją dopóty, dopóki ktoś o nich myśli i wspomina. I choć pamięć może się zacierać, to następne pokolenia mają szansę odwiedzić to magiczne miejsce.

Chmury obsiadły szczyty i klimat zrobił się iście refleksyjny. Zanosiło się na deszcz. Pora była pójść dalej. A dalsza droga wiodła ku Popradzkiemu Stawowi i gorącej herbacie w schronisku. I jak się później okazało, to był dobry pomysł, bo jednak chmury przyniosły deszcz, co prawda przelotny, ale za to zwiastujący kolejne dni z dużą porcją burzy i deszczu. 

Klimat tego dnia, wilgotny i deszczowy, sprzyjał refleksji nad przemijaniem i kruchością życia

Idąc od drugiej strony na cmentarz, także wiadomo, że się do niego zbliżamy, bo sugeruje nam to pomalowany krzyż

Podążając żółtym szlakiem, pomału, wyłania się tafla Popradskiego Stawu i położone nad nim schronisko Horský Hotel Popradské Pleso

Tuż obok chaty przy Popradskim stawie widać mniejszy budynek Majlátovej Chaty

Nad wodą Popradského plesa

Popradzki Grzebień za schroniskami

Nad Popradzkim Jeziorem w 1997 r.

Nie sposób w takim klimacie, nie wspominać tych, co odeszli

Horský Hotel i jego odbicie w wodach Popradskiego stawu

Zbocza Osterwy

Popradské pleso

Popradské pleso

Cmentarz pod Osterwą ma charakter jedynie symboliczny. Nie znajdzie się tam żadnej mogiły z ciałami. Upamiętnia ofiary gór różnej narodowości. Bo przecież góry nie pytają o wiek, nie pytają o Twój status społeczny, jaki masz zawód czy w co wierzysz... Jeśli los sprawi, że w górach nastąpi kres Twojej ziemskiej wędrówki, przyjmą Cię one jak swojego... Bo dla wielu góry są jak dom. Nieważne, że dla niektórych już na zawsze... 

Powrót spod schronisk wiódł najpierw zielonym, a potem czerwonym szlakiem do Szczyrbskiego Jeziora. To również spokojne i nietrudne szlaki, które wykorzystywane są przez wiele osób, jako typowo spacerowe. Na szczęście deszcz ustał. 

Po drodze, przy rozwidleniu szlaków, znajduje się punkt zbiórki rzeczy do schroniska pod Wagą, czyli Chaty pod Rysami. Stąd nosicze zabierają niewyobrażalnie ciężkie towary, które niosą na swoich plecach do schroniska. Ale i turyści mogą coś zabrać ze sobą i pomóc w dostarczaniu potrzebnych tam, na górze, rzeczy.

Rozdroże nad Popradskim Stawem. Stąd już tylko niecała godzinka dzieli nas od Strbského Plesa szlakiem czerwonym

Miejsce to, to także punkt rozejścia się szlaku w kierunku Rysów, gdzie nosicze zabierają towar do schroniska

Tatrzańska wiewiórka ;)

Zadná Ostrva 1923 m n. p. m.

Małe okno na Popradzką Kotlinę

Lisek napotkany w Štrbskim Plesie

Štrbské Pleso to miejscowość u podnóża Tatr Wysokich, która położona jest nad jeziorem o tej samej nazwie. Jest to centrum sportów zimowych i ośrodek turystyczny. Stąd rozchodzą się szlaki w pobliskie doliny i na wysokie szczyty. Plusem tej miejscowości jest fakt, że szlaki zaczynają się zaraz po wyjściu z kolejki czy hotelu. Nie trzeba, jak u nas, martwić się o dojazd do dolin, co zazwyczaj zabiera nam czas. Minusem Szczyrbskiego Jeziora jest posiadanie jedynie hoteli i drogich pensjonatów. Mało jest willi, które proponowałyby tańsze kwatery prywatne. Ma to zapewne związek z faktem, iż duże hotele budowano dla przybywających na organizowane tu zawody narciarskie.

Štrbské pleso

Štrbské pleso i hotel Patria

Nad jeziorem 2019 r.

Szczyrbskie Jezioro w 1997 r.

Nad Szczyrbskim Jeziorem w 1998 r.

Štrbské pleso

W zależności od pogody zmienia się kolor wody, tym razem królował odcień szarości

Niezaprzeczalnie, jest to miejsce cudne i takie, do którego chce się wracać, choćby tylko na chwilę. Z pewnością, jeszcze tu powrócę. Nie wiem kiedy, ale czasem nie należy planować. Samo się zaplanuje.

Próbowałam nawet medytować, ale chyba źle składam palce, wciąż nie potrafię wejść w głąb siebie :)

A może tak? Eee... chyba też nie :)

Spotkania z bykiem w Štrbskim Plesie. Reklama jednej z restauracji

Dobrze, że byk przyjazny, ale skoro ma różę w pysku, to nie może być groźny ;)

W tych szczególnych dniach, życzę Wam, by Wasze wędrówki na groby Bliskich, były bezpieczne, zdrowe i bez nerwówki, która wtedy zazwyczaj towarzyszy. Wspomnijmy też Ludzi Gór, którzy zostali upamiętnieni pod Osterwą. I tych, co mają swe tablice na naszych Wiktorówkach. 

"Martwym na pamiątkę, żywym ku przestrodze"...

            Hej!